مشکلات باروری
مراحل درمان یک زوج نابارور:
ویزیت زن توسط متخصص زنان و زایمان:
ویزیت مرد توسط متخصص آندرولوژی:
آزمایش مایع انزال :
نازایی
تلقیح اسپرم به داخل رحم با استفاده از اسپرم شوهر یا Intra Uterin Insemination
لقاح آزمایشگاهی In – Vitro Fertilization
تلقیح نطفه به داخل رحم Gamate intra Fallopisn Transfer
انتقال نطفه بارور شده داخل لوله رحم Zygote intra Fallopian Transfer
تزریق اسپرم بداخل تخمک Intra Cytoplasmic Sperm Injection
مراحل درمان یک زوج نابارور:
پذیرش:
تشکیل پرونده و تعیین وقت برای ویزیت اولیه زوجین با توجه به اینکه در 40% موارد مردان و در بقیه موارد هر دو زوج مسئول ناباروری می باشند. لذا حضور هر دو زوج در مرکز برای بررسی های اولیه ضروری می باشد.
ویزیت زن توسط متخصص زنان و زایمان:
در این ویزیت پزشک یعد ا زگرفتن شرح حال ، تاریخچه بیماری و معاینه ، آزمایشات لازم همچون آزمایشات هورمونی 0 هورمونهای , LH FSH پروژسترون ، استرادیول ، پرولاکتین و HSG را درخواست میکند. متخصص زنان پس از مشاهده نتایج ، روش درمانی مناسب جهت زوجین پیشنهاد می نماید.
ویزیت مرد توسط متخصص آندرولوژی:
در این ویزیت از بیمار شرح حال و تاریخچه بیماری گرفته و پس از معاینه ، آزمایشات لازم از جمله آزمایش مایع انزال درخواست می گردد. پزشک پس از مشاهده نتیجه آزمایشات، روش درمانی مناسب جهت زوجین پیشنهاد می نماید.
آزمایش مایع انزال :
بررسی مایع انزال (منی) و تست Cap یک آزمایش میکروسکپی و ماکروسکپی بسیار مهم جهت ارزیابی قدرت باروری یک مرد می باشد.
برای تهیه نمونه (منی ) باید موارد زیر رعایت گردد.
1) نمونه بایستی به فاصله سه روز بعد از نزدیکیبا همسر و نه یشتر از هفت روز نزدیکی تهیه گردد.
2) نمونه باید در محیط آرام و بدون استرس تهیه گردد.
3) طریقه تهیه نمونه باید کاملا تمیز باشد.
4) در هنگام انتقال نمونه ظرف جمع آوری نمونه سربسته نگهداری شود.
5) نمونه سریعا به داخل انکوباتو رc ْ 37 انتقال یابد.
– در مواردی که انسداد مجاری انزالی تشخیص داده شود متخصص اورولوژی با استفاده از عمل جراحی ساده نمونه (اسپرم) را از مجاری انزال (اپید ید یم) یا بیضه تهیه می نماید.
– د رصورت نیاز تست آنتی اسپرم آنتی بادی (بررسی آنتی بادی علیه اسپرم) و تست پراکسیداز (بررسی عفونت دستگاه تناسلی مردانه) انجام می گیرد.
منبع: کمیته آموزشی مرکز آموزشی و درمانی الزهرا(س)
آیا نیازی به نگرانی وجود دارد؟
اکثریت خانمهای بالغ زیر 30 سال نباید نگرانی در مورد ناباروری داشته باشند، مگرآنکه حداقل یک سال برای بچه دار شدن تلاش کرده باشند. زوجی که تصمیم به بچه دار شدن می گیرند حداقل باید هفته ای 2 تا 3 بار نزدیکی بدون محافظت داشته باشند. تنها اگر پس از یک سال تلاش به نتیجه نرسیدند آنگاه توصیه می شود که به پزشک مراجعه کنند. البته از آنجاییکه باروری در خانمها ارتباط مستقیم با سنشان دارد، برای خانمهای بالای 31 سال توصیه می شود که زودتر به پزشک مراجعه کنند. ناباروری می تواند از طرف زن و یا از طرف مرد باشد. در صورت تردید با مراجعه به پزشک و انجام برخی آزمایشات می توان این امر را مشخص کرد. در برخی از شرایط بهتر است خیلی زودتر و یا حتی به محض تصمیم به بچه دار شدن به پزشک مراجعه نمایید:
- اگر شما یا همسرتان سیگار می کشید
- اگر شما از قرصهای استروید یا ضد افسردگی استفاده می کنید
- اگر وزن شما 25% بالاتر یا پایین تر از وزن ایده آلتان است
- اگر پریودهای شما بسیار دردناک و نامنظم است
- اگر سابقه بیماری عفونت لگن دارید. اگر سابقه بیش از یک صدق جنین دارید
تشخیص مشکل:
برای خانمها:
هر کدام از پارامترهای ذیل می توانند دلیل ناباروری در زن باشند:
- مشکلات اوولاسیون
- ساختن تخمک با کیفیت پایین
- بیماری عفونی لگن
- انسداد لوله زنانگی
- داشتن فیبروید
- سندرم پلی سیستسک تخمدان
- بیماری های جنسی مسری
- حساسیت و دفع اسپرم همسر
- سابقه حاملگی خارج از رحم
- شکل غیر طبیعی رحم
- ترکیدن آپاندیس
- داشتن سوء تغذیه یا وزن بسیار پایین
- بیماری های مزمن از قبیل دیابت
- سرطان
- آسم
- افسردگی
- بیماریهای تیرویید
- سن بالا (بیش از 35 سال(
- کشیدن سیگار
- مصرف قرصهای ضد افسردگی و استروید
برای آقایان:
هر کدام از پارامترهای ذیل می توانند دلیل ناباروری در مرد باشند:
- بسته بودن مجرای انزال
- تولید آنتی بادی های ضد اسپرم
- تنگی لوله ادرار
- واریس بیضه
- عفونت گوشک(عریان)
- عفونت بیضه پروستات و مجرای لوله ادرار
- تولید مایع منی ناکافی
- پس رفتن انزال
- انزال قبل از موقع
- مشکل در راست شدن
- مصرف الکل و سیگار
- مقدار کم اسپرم در مایع منی به طور موقت: که می تواند به دلایل کمبود خواب، بالا بودن دمای بیضه، عفونت، آنفولانزا یا سرماخوردگی، افزایش استرس، مصرف برخی داروها و یا در معرض تشعشع قرار گرفتن باشد.
روشهای درمان ناباروری
داروهای کمکی:
معمولا پس از تشخیص ناباروری اواین قدم در جهت درمان استفاده از دارو می باشد. داروهای بسیار زیادی به شکل تزریقی، قرص خوراکی و قرص قابل کار گذاشتن در رحم برای ناباروری وجود دارد. پزشک معالج شما با توجه به علت ناباروری داروی مناسب را برای شما تجویز خواهد کرد. این داروها بیشتر برای یکی از موارد زیر به کار گرفته می شوند:
– برای افزایش تعداد اسپرم ها در مردان با سطح هورمونی نامتعادل
– برای تحریک اوولاسیون در زنانی که یا اوولاسیون به طورکلی ندارند و یا اوولاسیون نامنظم دارند.
– برای تحریک فوق العاده اوولاسیون برای استفاده در روشهای تلقیح مصنوعی یا تکنولوژی مولد کمکی
پیش از شروع درمان اطمینان حاصل کنید که آگاهی کامل از نحوه درمان دارید. می توانید این سؤالات را از پزشک معالجتان بپرسید. مدت زمان درمان چقدر است و تا چه مدت باید دارو مصرف کنید؟ آیا استفاده از این داروها اثر دراز مدت بر روی بدنتان خواهد داشت؟ در طول مدت درمان نیازبه انجام هیچ گونه آزمایشی وجود دارد در صورت مثبت بودن پاسخ هر جند وقت یکبار؟ آیا اثرات جانبی داروها بر زندگی روزمره شما اثر خواهد گذاشت؟ آیا استفاده از این داروها شانس چند قلو زایی را زیاد می کند؟
داروهای زیر نمونه هایی از داروهایی است که ممکن است پزشک برای شما تجویز کند:
آسپرین(دوز پایین): برای درمان مشکلات سیستم ایمنی بدن و از بین بردن آنتی بادی های غیر لازم در بدن بکار می رود. همچنین در برخی موارد برای ضخیم کردن دیواره رحم بکار می رود. این ضخیم شدن از ایجاد لخته خون در دیواره رحم جلوگیری می کند. دوز بالای آسپرین و یا مسکنهای حاوی استامینوفن نباید استفاده شود، زیرا که این خود می تواند بر روند اوولاسیون اثر گذاشته و در باردار شدن اختلال ایجاد کند.
قرصهای جلوگیری از بارداری: معمولا برای متوقف کردن فعالیت تخمدانها پیش از سیکل تحریک استفاده می شوند. به این ترتیب سیکل قاعدگی منظم می شود. عوارض استفاده از این قرصها عبارتند از: سر درد، افزایش وزن، سبک شدن پریود، لکه بینی بین سیکل ها وبالا رفتن فشار خون.
سیترات کلومیفین: برای تحریک و بالا بردن اوولاسیون در خانمها بکار می رود. این قرص هیپوتالاموس را تحریک می کند تا میزان بیشتریGnRH و مواد مخاطی از هیپوفیز ترشح کند و به این ترتیب میزان بیشتری LH و FSH تولید شود. عوارض این قرص عبارتند از: کم شدن ترشحات رحم، سر درد، دل پیچه، گر گرفتن، تغییرات ناگهانی در وضع روحی، سوزش در سینه ها،نازک شدن لایه رحم و تشکیل کیست.
در مردان این دارو برای پایین آوردن میزان استروژن و افزایش میزان LH و FSH بکار می رود تا تعداد اسپرم ها را زیاد کند.
استروژن های ترکیبی: بیشتر برای جایگزینی هورمونها استفاده می شود. عوارض برای آقایان عبارت است از: گرفتگی،احساس ضعف و خواب رفتگی عضلات، تنگی نفس، تغییرات در بینایی و سردرد. در خانمها این دارو می تواند باعث سنگین شدن خونریزی ماهیانه شود. در هر دو جنس این دارو می تواند باعث افزایش شانس ایجاد عفونتهای قارچی، همچنین ریزش مو، جوش و دانه های پوستی، تهوع، استفراغ و اسهال شود.
استرادیول: معمولا پس از انجام IVF استفاده می شود تا میزان E2 را بالا ببرد.عوارض آن حالت تهوع و نفخ می باشد.
IVF :
IVF مخفف In Vitro Fertilization است که به معنای باروری در شیشه می باشد. IVF یک روش آزمایشگاهی برای باروری است. در این روش تخمک نابارور زن توسط جراحی از تخمدان جدا شده و با اسپرم مرد در ظرف پتری آزمایشگاه قرار می گیرد تا عمل باروری صورت گیرد. به این ترتیب مرحله بدوی جنین ( Embryo) تشکیل می شود.سپس جنین به داخل رحم منتقل شده و حاملگی آغاز می گردد. در شرایط خاص می توان Embryo تشکیل شده را در فریزر برای استفاده در آینده نگهداری کرد.
در ابتدا روش IVF برای خانمهایی که لوله های فالوپیان(Fallopian ) در آنها دچار نقص می باشد، درست شد تا به آنها شانس به طور طبیعی حامله شدن را بدهد.
لوله های فالوپیان، مجاری هستند که در انتهای تخمدان ها قرار دارند و تخمک بالغ آزاد شده از تخمدانها در مجاری فالوپیان با اسپرم می آمیزد و جنین را تشکیل می دهد. بنابراین بدون لوله های فالوپیان حاملگی امکان پذیر نمی باشد. در روش IVF در واقع ظرف شیشه ای پتری عمل مجاری فالوپیان را انجام می دهد.
IUI:
IUI مخفف Intra Uterine Insemination می باشد. در این روش یک کاتتر بسیار باریک از طریق دهانه رحم وارد رحم شده و نمونه اسپرم از پیش مهیا شده مرد را مستقیم وارد رحم می کند. این روش برای زوجینی که مرد مشکل در انزال اسپرم دارد، زن ترشحات رحمی ندارد و یا زوجینی که دلیل ناباوری آنها مشخص نیست، استفاده می شود.
ICSI:
ICSI مخفف برای Intra Cytoplasmic Sperm Injection می باشد. که به معنای تزرق مستقیم اسپرم به داخل تخمک در محیط آزمایشگاهی است. در این روش پزشک با دریافت آب منی از مرد، یک تک اسپرم سالم را انتخاب کرده و آنرا مستقیم به داخل تخمک زن تزریق می کند. اگر در داخل آب منی هیچ اسپرمی یافت نشد می توان مستقیما از داخل بیضه های مرد اسپرم بدست آورد. این روش بیشتر برای آقایان با اختلالات اسپرمی به کار می رود.
برای نتیجه مطلوب تر معمولا دو روش IVF و ICSI با هم به کار گرفته می شوند.
مطالعات بسیاری در زمینه بچه های دنیا آمده با روشهای تکنولوژی مولد کمکی و مقایسه آنها با کودکان معمولی انجام شده است. هر چند که بیشتر این تحقیقات یا تقاوتی بین دو گروه نشان نمی دهند و یا تفاوتهای ناچیزی را پیشنهاد می کنند، با این حال اگر برای بچه دار شدن تصمیم دارید از هر یک از این روشهای کمکی استقاده کنید، پیش از هر نوع تصمیم گیری با پزشک خود در مورد خطرات احتمالی برای جنین و نوزاد مشورت کنید.
بیشتر این خطرات احتمالی برای نوزادان دنیا آمده با روش ICSI می باشد. مشاهداتی که در برخی از تحقیقات بدست آمده است، گواهی می دهد که بچه های دنیا آمده از طریق روش ICSI امکان ابتلا به موارد زیر را دارند:
– مشکلات قلبی و یا گردش خون
– بیضه های غیر عادی در پسران
– شکاف لب ( لب شکری) و یا سایر ناهنجاری های ظاهری در بدن
– نوع خاصی از فتخ یا هرنیا ( که قسمتی از بدن از نقاط ماهیچه ای ضعیف بدن بیرون می زند.)
البته تمامی موارد فوق توسط عمل جراحی ساده قابل درمان می باشند.
در سال 2003 میلادی تحقیقی در انگلستان بر روی 1000 کودک انجام شد تا این تفاوتها از نزدیک تر بررسی شود. خبر خوش این بود که جواب این تحقیق بسیار امیدوار کننده تر از موارد ذکر شده در بالا می باشد.در این تحقیق بین 541 کودک به دنیا آمده از روش ICSI، و 440 کودک به دنیا آمده از روش IVF و 542 کودک به دنیا آمده از روش طبیعی با یکدیگر مقایسه شده اند. نتایج بدست آمده از این تحقیق که تا سن 5 سالگی کودکان ادامه داشته به شرح زیر بوده است:
- این کودکان از نظر قدی و وزنی مشابه یکدیگر بوده اند.
- در زمینۀ گفتاری، هوش و قدرت حرکتی تفاوتی بین این گروه ها مشاهده نشد.
- هیچ تفاوت فاحشی بین رفتار و خوی این کودکان ثابت نشد.
- در هر سه گروه میزان مشکلات و نگرانی های والدین مشابه بوده است.
- تنها تفاوت در داشتن بعضی از ناهنجاری ها مانند لب شکری بودن در بچه های متولد شده از طریق روشهای کمکی بخصوص ICSI، به میزان بیشتری بوده است.
برای دسترسی به گزارش این تحقیق از لینک زیر استفاده نمایید.
http://www.bupa.co.uk/health_information/html/health_news/070703ivf.html
.
IVF با استفاده از تخمک یا اسپرم اهدایی:
در این روش نیز مانند IVF اسپرم و تخمک در ظرف پتری آمیزش پیدا می کنند تا Embryo (جنین در مرحله بدوی) بدست آید، با این تفاوت که اسپرم یا تخمک می تواند متعلق به کسی غیر از زوجی که برای بچه دار شدن اقدام می کنند، باشد. سپس جنین به داخل رحم مادر گذاشته می شود.
در ایران بنابر فتوای آیت الله خامنه ای اهدای تخمک یک زن به یک زوج دیگر آزاد است، تا زمانیکه خانم اهدا کننده تخمک صیغه محرمیت با آقایی که خانمش مشکل ناباروری دارد، بخواند. همچنین اهدای Embryo (جنین در مرحله بدوی) از یک زوج به زوج دیگز نیز جایز است زیرا که این مورد مثل فرزند خواندگی محسوب می شود. تنها موردی که در سال 1382 در مجلس خلاف قانون شمرده شد، اهدای اسپرم از یک مرد به یک زوج دیگر می باشد. زیرا که این مورد مانند چند همسری برای زن محسوب می شود که در اسلام جایز نیست
niniland.com