قاعدگی دختران ، قاعدگی درد ناک ، بی حالی قبل از قاعدگی ، مدت و مقدار قاعدگی
قاعدگی (پریود) یکی از مراحل بلوغ در دختران است. قاعدگی مانند بسیاری از علایم دیگر بلوغ ممکن است برای دختران گیج کننده باشد. بعضی از دختران ممکن است به نوعی از آن ترس داشته باشند یا نگران آن باشند. بسیاری از دختران و پسران درک کاملی از دستگاه تناسلی زنان و چگونگی کارکرد آن در طی یک دورة قاعدگی ندارند و همین موضوع قاعدگی را برای آنان اسرارآمیز جلوه میدهد.
یک دورة قاعدگی مدت زمان اولین روز خونریزی در یک ماه تا اولین روز خونریزی در ماه بعد است. مثلاً اگر اولین خونریزی دختری در ۸ اردیبهشت باشد و روز اول خونریزی بعدی وی در ۲ خرداد باشد دورة قاعدگی او ۲۴ روز طول کشیده است (از ۸ اردیبهشت تا ۱ خرداد).
خونریزی قاعدگی هر چند وقت یک بار تکرار می شود؟
همانگونه که سن شروع بلوغ در دختران متفاوت است، دورههای قاعدگی نیز برای دختران متفاوت است. دورة زمانی میان دو خونریزی را دورة قاعدگی میگویند. دورة قاعدگی برای بعضی دختران ممکن است ۲۸ روز، برای بعضی دیگر ۲۴ روز، ۳۰ روز و یا حتی ۳۵ روز طول بکشد. حتی این زمان از یک دوره تا دورة بعد ممکن است فرق داشته باشد.
دختران نوجوان و جوان ممکن است قاعدگی نامنظم داشته باشند که بخصوص در اولین دورههای قاعدگی بیشتر دیده میشود. برای مثال یک دختر که به تازگی قاعده شده است ممکن است ۲ ماه متوالی دورهای ۲۸ روزه داشته باشد و در طی یک ماه بعد هیچ خونریزی نداشته باشد یا حتی دو خونریزی متوالی با فاصلة زمانی بسیار کم بین آنها داشته باشد. معمولاً پس از چندین ماه، دورههای قاعدگی از نظم بهتری برخوردار میشود امّا بعضی از زنان حتی تا بزرگسالی نیز دورههای نامنظم دارند. با گذشت زمان و آشنایی بیشتر دختر با شرایط دورههای قاعدگی خود، معمولاًً دختران میتوانند دورة خونریزی بعدی خود را حدس بزنند
خونریزی به چه میزان است و چند روز طول می کشد؟
مدت زمان خونریزی نیز ثابت نیست و ممکن است تغییر کند. بعضی دختران فقط ۳-۲ روز خونریزی دارند. بعضی دیگر ممکن است ۷ روز و یا حتی بیشتر خونریزی داشته باشند.
مقدار خونریزی نیز ممکن است متفاوت باشد. بعضی از دختران آنقدر مقدار خونریزی اندکی دارند که حتی ممکن است شک کنند که آیا قاعده شدهاند یا نه. بعضی دیگر ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشند. برای اکثر دختران خونریزی در حد چند قاشق غذاخوری تا کمتر از نصف یک استکان (حدود ۱۲۰ میلیلیتر) است که ممکن است زیاد به نظر آید ولی طبیعی باشد. خونریزی بسیار شدید در طی قاعدگی امکان پذیر است اما شایع نیست. در واقع ممکن است خونریزی بسیار شدیدتر از معمول، نشاندهندة اشکالات انعقادی خون باشد که نیازمند مراجعه به پزشک و بررسی بیشتر است.
باید متوجه بود که حتی از یک ماه به ماه بعد ممکن است مقدار خونریزی و تعداد روزهای خونریزی در یک دختر متفاوت باشد. در صورتیکه از بینظمی و یا مقدار خونریزی خود نگرانی دارید بهتر است تا با یک پزشک مشورت کنید
دل درد و دل پیچه قبل از قاعدگی و بد حالی قبل از قاعدگی چیست ؟
– بعضی از دختران ممکن است در حوالی قاعدگی دچار تغییرات بدنی و احساس شوند. دل پیچههای قاعدگی بسیار شایع است. در حقیقت بیش از نیمی از زنانی که قاعده میشوند میگویند که در طی چند روز اول قاعدگی دچار دلپیچه میشوند. پزشکان فکر میکنند که علت این دلپیچهها مادهای به نام پروستاگلندین باشد که باعث انقباض عضلات رحمی میشود. انقباض عضلانی ممکن است مبهم، دردناک، تیرکشنده و یا شدید باشد و گاهی ممکن است در پشت یا حتی پاها و یا در شکم احساس شود. معمولاً با افزایش سن شدت این دلپیچهها کمتر میشود و حتی ممکن است کاملاً از بین بروند. بعضی از داروهای بدون نیاز به نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن و مفنامیک اسید میتواند این دلپیچهها را از بین برد. قرار دادن یک حولة گرم یا یک دوش گرم ممکن است به تسکین دلپیچهها کمک کند. داشتن فعالیت جسمی مناسب در کل طول دورة قاعدگی معمولاً باعث کاهش شدت دلپیچه میشود. در صورتیکه این اقدامات کمکی نکرد میتوانید با پزشک خود مشورت نمایید.
– بعضی از دختران احساس میکنند که در طی چند روز یا هفته قبل از قاعدگی ناراحت، بی حوصله و افسرده و یا بشیار حساس شدهاند. ممکن است بیش از معمول گریه کنند و یا به راحتی عصبانی شوند. بعضی دیگر ممکن است مشتاق به خوردن غذاهای خاص شوند. ابن علائم معمولاً در چند روز پس از اتمام قاعدگی بهبود مییابد. به این علائم ناخوشی قبل از قاعدگی میگویند. علت ناخوشی قبل از قاعدگی تغییرات هورمونی است. افزایش و کاهش هورمونهای زنانه در طی یک دورة قاعدگی میتواند باعث تغییرات جسمانی و احساسی دختر شود. به همین دلیل بعضی از دختران دچار علائم جسمی نیز میشوند. مثلاً ممکن است احساس کنند که پف کردهاند یا پستان آنها متورم شده است و دردناک است و یا دچار سردرد شوند. پزشکان معمولاً توصیه میکنند که دختران به ورزش و فعالیت بدنی بپردازند. بعضی از داروها نیز میتوانند کمک کننده باشند که توسط پزشک تجویز میشود.
– بعضی از دختران در زمانهای خاصی از دورة قاعدگی دچار تشدید جوش و آکنه بدن میشوند که این هم به علت تغییرات هورمونی در بدن است. این مشکل معمولاً با افزایش سن بهبود قابل ملاحظهای پیدا میکند
تامپون و نوار بهداشتی
پس از شروع قاعدگی شما نیاز دارید که از وسیلهای برای جذب خون استفاده کنید. برای این منظور میبایستی تامپون و یا نوار بهداشتی تهیه کنید. برای انتخاب نوع نوار بهداشتی میتوانید با پدر و مادر، معلمان بهداشت و یا خواهر بزرگتر خود مشورت کنید. نوار بهداشتی در بسیاری از داروخانهها و سوپر مارکتها قابل تهیه است
داروی زیر با مشورت پزشک یا مشاور گیاه درمانی تجویز شود
ویتاگنوس
اشکال دارویی :قطره 30 میلی لیتری
موارد مصرف : ویتاگنوس جهت رفع اختلالات قاعدگی و یائسگی بکار می رود .(رفع یائسگـی زودرس–سنـدرم قبل از قاعدگـی–کاهش شـیر مادر –حساسیت پستان هـا و درمان گرگرفتگی)- و دیگر خواص آن عبارتند از:
از رشد فیبروم در جدار رحم جلوگیری می کند. با تنظیم هورمونهای زنانه از بروز پریود دردناک پیشگیری می کند.
بواسطه تعدیل نسبت پروژسترون به استروژن از بروز اختلالات قاعدگی جلوگیری می کند.
در مواردی که تخمدان قادر به تخمک گذاری نمی باشد با اصلاح نسبت پروژسترون به استروژن باعث افزایش عملکرد تخمدان و بهبود تخمک گذاری می شود(نارسایی تخمدان)
از درد پستانها، ورم و درد بدن در حین قاعدگی می کاهد.
اجزاء فرآورده : ویتا گنوس حاوی 90-80 میلی گرم عصاره خشک گیاه پنج انگشتVitex angnus -castus می باشد
مواد موثره :مواد موثره گیاه پنج انگشت بطور دقیق تعیین نگردیده است ولی عصاره این گیاه حاوی فلانوییدها (کاستیسین ) ایریدوئید گلیکوزید ( آکوبین و آگنوزید ) و روغن های فرار می باشد .
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر :مکانیسم اثر این فرآورده به اثبات نرسیده است ولی به نظر می رسد گیاه پنج انگشت با اثر بر محور هیپوتالاموس – هیپوفیز اثر خود را اعمال می کند . این گیاه باعث کاهش آزاد شدن FSH و افزایش آزاد شدن LH و پرولاکتین از هیپوفیز می گردد . مطالعات نشان داده است که گیاه پنج انگشت حاوی ترکیبات استروژنی نمی باشد و مستقیما بر روی تخمدانها تاثیر نمی گذارد . با بهبود ترشحات هورمونی از میزان عوارض حین یایسگی کم می کند و علی الخصوص از گرگرفتگی می کاهد.
تداخل دارویی :این دارو ممکن است با داروهای ضد بارداری خوراکی و هورمونی تداخل نماید .
مقدارمصرف :روزانه 40 قطره از دارو را در کمی آب یا آبمیوه ریخته و نیم ساعت قبل از صبحانه با معده خالی مصرف شود .
برای مشکل عدم پریود:
از ۷-۵ روز قبل از شروع قاعدگی استفاده شود. یک قرص در روز و تا زمان شروع قاعدگی استفاده شود. پنج روز بعد از مصرف پریود میشوید. در صورت پریود شدن مصرف دارو قطع گردد.
برای تنظیم عادت ماهانه و کاهش حجم خونریزی:
این دارو از روز ۷-۵ قاعدگی (از زمان پاک شدن) روزانه یک عدد تا پایان سیکل قاعدگی (روز ۳۲-۲۸) مصرف و از زمان شروع مجدد خونریزی نیز دارو قطع می شود. این طریقه مصرف بایستی شش ماه ادامه پیدا کند.
عوارض جانبی : در اکثر مطالعات انجام شده عوارض جانبی با مصرف این دارو مشاهده نگردیده است ولی بصورت نادر گرایشاتی مبنی بر بروز واکنشهای آلرژیک ،سردرد و افزایش خونریزی در دوران قاعدگی وجود دارد . در مواردی که بعد از زایمان مصرف شود زمان شروع اولین پریود را جلو می اندازد.
مصرف در حاملگی وشیردهی :این فرآورده با توجه به اثرات هورمونی آن در دوران بارداری ممنوعیت مصرف دارد.
قطره خوراکی فنلین
شکل دارویی: قطره 15 میلی لیتری
موارد مصرف: – تسکین دردهای دوران قاعدگی (Primary dysmenorrhea)
– افزایش شیر مادر در دوران شیردهی
اجزاء فراورده: اسانس رازیانه شیرین (Foeniculum vulgare)
استاندارد شده: بر اساس وجود 5/15 میلی گرم آنتول در هر میلی لیتر فراورده
مواد موثره: ترانس آنتول، فنشون، متیل چاویکول، استراگول
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر: قاعدگی دردناک (Dysmenorrhea) یکی از شایعترین اختلالات زنان است. 50% از دختران در دوران قاعدگی درد خفیفی دارند اما 10% به مدت 3-1 روز در ماه به استراحت مطلق نیاز دارند. قاعدگی دردناک باعث تاثیرات نامطلوب روی روابط اجتماعی، از بین رفتن ساعات مفید کاری زنان، غیبت دختران دانش آموز از مدرسه و زیان های اقتصادی فراوان میشود. قاعدگی دردناک به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم میشود که در نوع اولیه آن بیماری قابل تشخیص لگنی وجود ندارد.
در طب سنتی ایران رازیانه بعنوان ضد نفخ، مدر، دفع کننده سنگهای مجاری ادراری و افزایش دهنده شیر مورد استفاده قرار گرفته است.
دستور مصرف: هر 4 ساعت 30 قطره همراه با مقداری مایعات
موارد منع مصرف: وجود سابقه حساسیت به رازیانه یا هریک از ترکیبات آن، دوران بارداری،
مبتلایان به آسم آلرژیک، تشنج، بیماریهای کبدی یا سرطان، کودکان.
عوارض جانبی: افزایش خونریزی در دوران قاعدگی.
تداخلات دارویی: ترانس آنتول باعث القاء آنزیمی سیستم سیتوکروم P450 میشود. این ماده دارای اثرات استروژنیک است، متابولیسم کبدی دارد و متابولیتهای آن از ادرار دفع میشوند.
نکات قابل توصیه:
1- همانند سایر داروها ، قطره فنلین را از دسترس اطفال دور نگهدارید.
2- برای تاثیر بهتر فنلین در کاهش درد، بهتر است با شروع اولین علائم قاعدگی مصرف آنرا آغاز نمود.
3- ممکن است با مصرف فنلین، میزان خونریزی طی قاعدگی افزایش یابد که در اکثر موارد اثر طبیعی دارو محسوب میشود. با اینحال در صورت تشدید آن باید مصرف فنلین را متوقف و به پزشک مراجعه نمود.